TT - Tại cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo
luận dự án Luật khoáng sản (sửa đổi) ngày 18-3, ông Trần Đình Nhã - phó
chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - an ninh - bức xúc: “Hiện nay nhân dân
không yên tâm trước hiện trạng khoáng sản đang bị khai thác cạn kiệt".
| Nhà máy xỉ titan tại xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định - Ảnh: Văn Lưu |
"Chúng ta tuyên bố khoáng sản là tài sản toàn dân,
nhưng người muốn khai thác chỉ cần xin giấy phép, nộp một ít phí môi
trường là biến khu vực khai thác khoáng sản đó thành tài sản tư. Nhiều
nơi xảy ra tình trạng khai thác vô tội vạ, không thấy phải nộp tiền gì
cả. Tôi không thuộc hạng quan chức có quyền thế gì, nhưng nhiều người cứ
hỏi có quen ông nọ ông kia không để giúp người ta xin giấy phép. Người
ta sẵn sàng chi ra mấy tỉ”.
Ông Nhã đề nghị luật cần được thiết kế như thế nào đó
để thu được nhiều tiền hơn cho Nhà nước, cho nhân dân, chấm dứt cơ chế
xin - cho, cấp phép vô tội vạ như hiện nay.
Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Đình Đàn khẳng định
chính công tác quản lý hết sức yếu kém đã tạo ra cơ chế xin - cho, tạo
ra hoạt động đầu cơ trong khai thác.
“Năm 2005 khi sửa đổi luật này cũng đề cập chuyện đấu
thầu khai thác, nói là dự án đến mức nào đó thì phải đấu thầu, nhưng các
tỉnh người ta chia nhỏ dự án ra để khỏi phải đấu thầu. Tôi ở Hà Tĩnh có
rất nhiều khoáng sản như sắt, titan, vàng... Lúc cho khai thác thì phức
tạp lắm, thậm chí căng thẳng nhau trong thường vụ tỉnh ủy, rồi có can
thiệp của bộ này bộ kia, cuối cùng có trường hợp vẫn phải chia nhỏ dự án
ra”- ông Đàn nói.
Có thể thu ngang bằng dầu khí
“Cách đây ba năm chúng ta khẳng định trữ lượng bôxit
5,5 tỉ tấn, nhưng đến bây giờ có thể khẳng định là 11 tỉ tấn. Trữ lượng
titan hiện nay cũng khẳng định được là 600 triệu tấn, nếu bán thô cũng
được hàng trăm tỉ USD, còn chế biến có thể bán tới hàng ngàn tỉ USD. Qua
khảo sát vừa phát hiện hai mỏ đất hiếm, anh em nói nếu cho đấu giá mỏ
lithium sẽ được 500 triệu USD ngay...”- Bộ trưởng Bộ Tài nguyên - môi
trường Phạm Khôi Nguyên cho biết.
Theo Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên, sơ hở lâu nay là cho
phép địa phương cấp phép các mỏ ngoài quy hoạch. Nhưng khoáng sản nằm
trong lòng đất có nhiều nơi chưa được phát hiện và chưa kịp đưa vào quy
hoạch, nên có mỏ ngoài quy hoạch lại có trữ lượng rất lớn.
Ông Nguyên lấy ví dụ như trữ lượng mỏ sắt ở Văn Chấn
(Yên Bái) chỉ sau Thạch Khê (Hà Tĩnh), nhưng cũng đang bị chia nhỏ để
cấp phép khai thác. Hoặc mỏ Núi Pháo ở Thái Nguyên trước đây cấp phép
khai thác như cho không, vừa rồi phát hiện trữ lượng vonfram và flo lớn
nhất nhì thế giới (đem đấu giá cỡ 500 triệu USD) thì mới thu hồi giấy
phép. Cũng có trường hợp trá hình, cấp phép cho khai thác cát nhưng thực
chất khai thác vàng...
Theo ông Nguyên, thu ngân sách từ khoáng sản hiện nay
chỉ bằng 3% GDP, nhưng nếu thay đổi cơ chế thì có thể thu ngang bằng với
dầu khí (khoảng 30% GDP - PV). Một nghịch lý được ông chỉ ra là vừa qua
đi khảo sát thấy rằng tỉnh nào có mỏ nhiều, có tài nguyên nước nhiều
thì tỉnh đó càng nghèo. “Luật cần khẳng định để lại một phần thu cho địa
phương đầu tư bảo vệ môi trường, đầu tư vào hạ tầng. Đấu giá quyền thăm
dò và đấu giá quyền khai thác là tư tưởng chủ đạo trong đạo luật này”-
ông Nguyên nói.
Phải chú ý đến an ninh quốc gia
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cho rằng để xảy ra
tình trạng khai thác khoáng sản bừa bãi còn có nguyên nhân từ sự nhập
nhằng trong việc phân cấp quản lý giữa bộ và địa phương. Có trường hợp
bộ cấp phép cho thăm dò nhưng thực chất là người ta khai thác, tỉnh biết
nhưng không kiểm soát được. Vì vậy, cần có cơ chế để nhân dân và chính
quyền địa phương giám sát chặt chẽ cả quá trình thăm dò và khai thác.
“Đụng đến khoáng sản là đụng đến quản lý đất đai, đến
an ninh biên giới, đến biển và hải đảo, đến môi trường và tiềm lực kinh
tế đất nước. Vì vậy, trách nhiệm quản lý nên tập trung đầu mối về Bộ Tài
nguyên - môi trường, để khi có việc gì còn có chỗ mà hỏi thăm”- ông
Ksor Phước đề nghị.
Một số ý kiến lưu ý luật không nên quy định quá thoáng
về cơ chế cấp phép, nhất là cấp phép đối với hoạt động thăm dò. “Khoáng
sản ở đâu? Phần lớn ở rừng cao núi sâu, là những khu vực rất trọng yếu
về an ninh. Nếu ta thoáng quá thì tất cả những gì trên đất nước mình
người ngoài biết hết, không loại trừ trường hợp người ta lợi dụng việc
thăm dò, khai thác để điều tra các cơ sở phòng thủ, các công trình an
ninh, quốc phòng của ta” - Phó chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn cảnh
báo.
Ở khía cạnh khác, trưởng Ban Dân nguyện Trần Thế Vượng
cho rằng cần có một chiến lược khai thác và sử dụng tiết kiệm chứ không
thể cứ tận thu mãi được. “Người Mỹ tuyên bố rằng giọt xăng cuối cùng
phải cháy trên đất Mỹ. Lại có câu chuyện nói rằng người Hàn Quốc phát
hiện mỏ vàng thì đổ bêtông lại... Còn quan điểm của ta thế nào?”- ông
Vượng đặt vấn đề.
Theo chương trình, dự án Luật khoáng sản sẽ được Quốc
hội xem xét tại kỳ họp tới đây.
Không để nước ngoài hiểu lầm ta bán con nuôi
Đối với dự thảo Luật nuôi con nuôi, nhiều ý kiến của Ủy
ban Thường vụ Quốc hội băn khoăn quy định tại điều 10 về lệ phí đăng ký
con nuôi, chi phí giải quyết nuôi con nuôi nước ngoài. Bộ trưởng Bộ Tư
pháp Hà Hùng Cường cho biết: Tuần trước, 12 đại sứ đã gặp tôi để bày tỏ
quan tâm đến quy định này. Họ lo ngại nếu ta quy định không chặt chẽ thì
dễ xảy ra tình trạng mua bán con nuôi, người xin con nuôi phải trả tiền
cho cơ quan công quyền. Các đại sứ cũng nói theo công ước và thông lệ
có năm loại chi phí chính đáng như chi phí nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo
dục trẻ em được giới thiệu làm con nuôi; chi phí làm hồ sơ, công chứng,
chứng thực, thủ tục hộ chiếu... và lệ phí đăng ký nuôi con nuôi.
Ông Cường đề xuất sửa lại mục b, khoản 2, điều 10 dự
thảo luật “chi phí giới thiệu trẻ em làm con nuôi”, vì viết như vậy
người ta hiểu rằng khoản tiền này nộp cho sở tư pháp.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận đề nghị Nhà
nước nên bỏ tiền ra cho tất cả các chi phí liên quan đến hoạt động này.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Cường cho biết hầu như tất cả các nước cho con
nuôi đều quy định các khoản chi phí, thậm chí muốn nhận một con nuôi từ
Trung Quốc thì cha mẹ nuôi phải trả 5.100 USD.
|
LÊ KIÊN
No comments:
Post a Comment