Hạm trưởng Lê Bá Hùng trở về nguồn cội

Hạm trưởng Lê Bá Hùng trở về nguồn cội
Monday, November 09, 2009 Bookmark and Share
medium_A-1-LebaHung.jpg

Hạm Trưởng USS Lassen Lê Bá Hùng bên cạnh một người thân ở Huế. (Hình: NYT)

medium_VN-LeBaHung.JPG

Lê Bá Hùng đặt những bước chân đầu tiên lên mảnh đất Việt Nam sau 34 năm. (Hình: Hoang Dinh Nam/Getty Images)

* Ăn bún bò Huế cạnh dòng Hương Giang

Triệu Phong/Người Việt

(Lược dịch từ bài “U.S. Officer Revisits His Past in Vietnam” của New York Times)




ÐÀ NẴNG- Trung Tá Lê Bá Hùng, hạm trưởng khu trục hạm USS Lassen của Hải Quân Hoa Kỳ, người đã rời khỏi Việt Nam vào năm 1975 khi còn là một cậu bé, nay lần đầu tiên trở lại trong một chuyến trở về đầy xúc động.

Trong cương vị một người đàn ông 39 tuổi, trẻ trung và luôn tươi cười, ông mang trên vai gánh nặng về biểu tượng của mối dây quan hệ quân sự nồng ấm nhưng thận trọng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Ðây là lần ghé thăm mới nhất trong một loạt chưa tới mười lần ghé bến Việt Nam của tàu Hải Quân Hoa Kỳ từ năm 2003.

Sau khi bước xuống từ chiếc khu trục hạm Lassen, Trung Tá Hùng phát biểu, “Ðược trở lại thăm Việt Nam sau 35 xa cách, trong cương vị hạm trưởng một chiếc tàu chiến của Hoa Kỳ quả là một vinh dự vừa là đặc ân hết sức to lớn.”

Việt Nam mà ông Hùng trở lại nay hoàn toàn khác biệt, nơi đây hầu hết mọi người cũng như bản thân ông Hùng không còn ký ức gì về cuộc chiến.

Giáo Sư Carlyle B. Thayer, một chuyên gia về Việt Nam, thuộc Học Viện Quốc Phòng Úc, mô tả về mối quan hệ, “Tiệm tiến mà đều đặn, người Mỹ nhìn thấy tảng băng đang di chuyển, và họ cho đó là có sự tiến triển.”

Việt Nam vốn đã chấp nhận đề nghị xích lại gần hơn về quan hệ quân sự giữa đôi bên một cách chậm chạp, với hy vọng có thể quân bình được ảnh hưởng của Trung Quốc qua sự hiện diện của Mỹ ở trong vùng, tuy thế Việt Nam chỉ dọ dẫm bước những bước thận trọng để tránh khỏi làm phật lòng Bắc Kinh.

Ông Thayer nói thêm, “Hai điều mà Việt Nam quan tâm là niềm lo sợ Trung Quốc và sự hoài nghi đối với Hoa Kỳ. Hoài nghi chính là nền tảng khiến tiến trình bị khựng lại.”

Cha của Trung Tá Hùng là ông Lê Bá Thông, nay đã 68 tuổi, vốn là một chỉ huy trưởng trong Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa và có lần nắm một chức vụ cao ở Ðà Nẵng. Năm 1975, cũng quân đội Cộng Sản này mà ông phải rút đi khi căn cứ của ông bị pháo bằng hỏa tiễn và đạn cối. Cả gia đình lênh đênh trên biển hai ngày rồi được một tàu Hải Quân Mỹ vớt. Ông ra đi với vợ cùng bốn con nhỏ nhất, trong khi bốn người lớn hơn còn kẹt lại ở Huế.

Tại Hoa Kỳ, Lê Bá Hùng trở nên một trong những gương thành công trong số những con cháu tị nạn khác.

Học vấn xuất sắc, là một lực sĩ ở trung học, ông Hùng tốt nghiệp Học Viện Hải Quân Hoa Kỳ, bậc cử nhân kinh tế năm 1992 và trở nên một sĩ quan Hải Quân. Ông lập gia đình và có hai con.

Ông nói, “Tôi là kẻ may mắn, nhờ cha tôi đưa tôi ra khỏi Việt Nam, tôi mới có được cơ hội để tạo một cuộc sống tốt đẹp.”

Trên chiếc tàu kéo của Việt Nam đưa ông Hùng từ chiếc Lassen vào bờ, là một người mang một kỷ niệm khác hẳn: Trưởng tàu Nguyen Van Ne, 50 tuổi, nhắc lại rằng hồi còn bé quân Mỹ đã gây kinh hoàng cho ông.

Nhưng giờ đây, ông Ne muốn bỏ lại quá khứ sau lưng và tỏ ý muốn qua Mỹ một chuyến để “coi thử bên ấy ra sao.” Ông Ne tiếp, “Bên ấy người ta vững tay nghề. Họ được học hành tốt và cứ thế mà đi lên, như ông Hùng chẳng hạn. Ông ấy nhờ học hành đến nơi đến chốn và từ đó mà thăng tiến.”

Cũng như một số di dân thế hệ thứ hai khác, ông Hùng chỉ biết một chút ít tiếng Việt.

Hôm Chủ Nhật ông Hùng ghé ra Huế thăm cô dì chú bác, họ là thân nhân duy nhất còn lại ở Việt Nam, đây là cuộc du hành tìm về nguồn cội của ông. Ông Hùng nói, “Mới đây tôi được biết rằng, cha tôi không phải là người duy nhất trong gia tộc làm sĩ quan Hải Quân. Trở về thời vua chúa xa xưa, ông tổ sơ của tôi chừng bốn, năm thế hệ trước đã từng phục vụ cho hoàng đế. Chức vụ của ông cũng ngang với một thủy sư đô đốc ngày nay.”

Trung Tá Hùng lạy trước bàn thờ tổ tiên, đi thăm mộ ông bà, và được biết gia đình có huyết thống với triều đình.

Ông Hùng kể, “Tôi ngồi trên ghế đẩu bằng nhựa, ăn bún bò Huế bên cạnh dòng Hương Giang, đâu khác gì một người Việt Nam bình thường, chỉ biết thưởng thức món ăn cùng với người thân trong nhà.”

Mặc dù hiếm khi nhắc đến cuộc chiến với con cái, cha của Trung Tá Hùng có viết lại hồi ký về cuộc vượt thoát của mình, trong đó ông cay đắng phê phán sự bỏ rơi và đánh mất ý thức hệ của Mỹ. Ông không muốn trở lại nước Việt Nam Cộng Sản, e cho sự an toàn của bản thân, mặc dù chưa chắc có ai còn làm khó dễ ông. Mặc dù hãnh diện là một công dân Hoa Kỳ nhưng ông vẫn vinh danh lá cờ vàng ba sọc đỏ như là một biểu tượng cho tự do và dân chủ. (TP)