Làm sao chủ tịch tỉnh dám dọa đại biểu Quốc hội?

Ngay sau phiên chất vấn Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại kỳ họp thứ sáu vừa qua, ông Lê Văn Cuông đã nhận được điện thoại của Chủ tịch Hà Giang "trách" việc ông đưa chuyện Hà Giang lên diễn đàn Quốc hội. Đoàn ĐBQH Hà Giang cũng gửi công văn "chất vấn ngược" ông Cuông.

ĐBQH Lê Văn Cuông (Ảnh: Lê Anh Dũng)

"Nhưng tôi nói là dựa trên căn cứ, có cơ sở chứ không vì định kiến với ai", Phó đoàn chuyên trách đoàn ĐBQH Thanh Hóa Lê Văn Cuông chia sẻ.

Ông Cuông nói: Ngay từ khóa XI, tôi đã có dịp lên thăm Hà Giang, đến vùng núi đá tai mèo để tận mắt tìm hiểu cuộc sống người dân, học hỏi một số kinh nghiệm hay về phổ biến cho bà con sống ở vùng cao Thanh Hóa.

Tôi đã đến xem các đại công trường ở Hà Giang và tại kỳ họp năm đó, tôi đã phát biểu ở Quốc hội về chuyện nợ như chúa chổm ở các đại công trường.

Trong chuyến đi ấy, tôi cũng muốn tìm hiểu hiệu quả điều hành của lãnh đạo Hà Giang. Tôi đã nghe được nhiều thông tin về các quyết định sai trái của lãnh đạo tỉnh với Công ty Sông Lô.

Về nhà tìm đọc thêm báo chí thì thấy các báo đã nói rất nhiều quanh chuyện này. Thanh tra Chính phủ đã vào cuộc, tòa án cũng đã xử nhưng sự việc vẫn không giải quyết dứt điểm được.

Báo chí cũng đưa tin rằng Thủ tướng năm lần bảy lượt chỉ đạo mà Chủ tịch Hà Giang vẫn không chấp hành.

Thế là tôi quyết định chất vấn Thủ tướng về việc tại sao trên chỉ đạo mà dưới không nghe.

Ban đầu tôi cũng không định nêu thẳng tên Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang, chỉ định lưu ý Thủ tướng để Thủ tướng  kiểm tra. Nhưng khi Thủ tướng hỏi lại là chưa nắm được thông tin này, tôi mới nêu đích danh.

"Tôi không có định kiến gì"

Lúc nêu đích danh Chủ tịch Hà Giang ra, ông có hình dung ra hậu quả ngay sau đó sẽ là phản ứng của lãnh đạo tỉnh này không?

- Làm sao hình dung được. Biết thế nào thì cứ nói chứ. Vì tôi nói có căn cứ, có cơ sở.

Chất vấn buổi sáng thì buổi chiều Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang Nguyễn Trường Tô gọi điện giữa lúc tôi đang thảo luận ở tổ.

Chủ tịch Tô lúc đó đã "to tiếng" với tôi là tại sao lại đưa chuyện Hà Giang lên Quốc hội, ngay trong phiên chất vấn trực tiếp Thủ tướng được truyền hình cho cả nước xem.

"Tôi chỉ thực hiện quyền của mình, không có định kiến hay dụng ý gì" (Ảnh: TTXVN)

Tôi bèn trả lời, vấn đề này thuộc thẩm quyền của đại biểu Quốc hội và tôi chỉ thực hiện quyền của mình, không có định kiến hay dụng ý gì.

Chủ tịch Hà Giang nói sẽ báo cáo việc này về Tỉnh ủy Thanh Hoá.

Tôi nói rằng tôi chỉ thực hiện trách nhiệm của mình, còn ông ấy cứ làm việc của ông ấy.

Tôi cũng báo cáo việc này với Trưởng đoàn là ông Lê Ngọc Hân - Phó Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa. Một số anh em nói, làm sao Chủ tịch tỉnh có thể dám dọa đại biểu Quốc hội?

Ngày hôm sau, Chủ tịch Nguyễn Trường Tô lại gọi điện nhắc nhở tôi.

Tôi nói luôn là ngay trong phiên họp tổ chiều qua, tôi đã báo cáo chuyện này với trưởng đoàn của chúng tôi. Có tiếng nói to trong điện thoại, nhưng tôi chỉ giải thích như vậy rồi  tắt máy và sau đó không nghe các cuộc gọi khác nữa.

Sau đó mọi việc diễn biến thế nào?

- Mấy ngày sau, đoàn ĐBQH Hà Giang làm văn bản gửi tới các đoàn ĐBQH chất vấn lại tôi.

Một, ĐBQH Lê Văn Cuông lấy căn cứ ở đâu để khẳng định Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang 5 lần không chấp hành chỉ đạo của Thủ tướng? Hai, nếu không đủ căn cứ, đề nghị ĐB Cuông phải có trách nhiệm với phát biểu của mình. Văn bản dài tới bốn trang A4. Dưới ký tên Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang Hoàng Minh Nhất với đầy đủ các chức danh ủy viên TƯ Đảng, Bí thư Tỉnh ủy.

Nhiều anh em trong đoàn rất lo cho tôi. Có vẻ anh em ở đoàn khác hình như đã nhìn tôi với con mắt khác so với bình thường.

Nhiều anh em nói, đại biểu thực hiện chức năng nhiệm vụ, trừ khi Thường vụ Quốc hội nêu ý kiến thì mới cần báo cáo lại chứ đại biểu không phải giải trình với đoàn đại biểu khác.

Nhưng tôi đã dám nêu vấn đề chất vấn lên tận Thủ tướng thì tôi sẽ phải chịu trách nhiệm và sẽ trả lời đàng hoàng chứ không thể giữ im lặng. Nhận được phản hồi, phó đoàn ĐBQH Hà Giang cũng gửi lại một văn bản phàn nàn, có ý cho rằng "đáng tiếc" vì tôi mới chỉ nghe thông tin một chiều.

Dịp cuối năm, Thủ tướng có cho biết là yêu cầu Thanh tra Chính phủ kiểm tra làm rõ.

Không phải lúc nào cũng né quan chức

Việc ông gặp rắc rối sau phiên chất vấn này có ảnh hưởng đến tâm lý các đại biểu khác không?

- Ảnh hưởng hay không tùy từng người.

Nhiều đại biểu nhìn vào thấy áp lực với tôi lớn như vậy cũng lo cho tôi.

Tôi tin rằng các vấn đề mà tôi nêu ra đều có căn cứ, tôi cũng không có mục đích cá nhân gì. Tôi không phải là đại biểu hễ thích thì nói bừa, nói ẩu, nói vô căn cứ hay định kiến với lãnh đạo.

ĐBQH Lê Văn Cuông đang giới thiệu về cây đào tiên trồng tại khu trang trại rộng 3.000m2. (Ảnh: Lê Nhung)

Nhưng có vẻ như việc chất vấn lãnh đạo một tỉnh trên diễn đàn Quốc hội cũng dễ khiến đại biểu gặp rắc rối?

-  Nhưng không phải lúc nào cũng né quan chức. Mình phải có bản lĩnh chứ không thể lúc nào cũng né tránh. Quan trọng là thông tin đưa ra phải có căn cứ chính xác.

Trước đó, mỗi lần chất vấn về chạy chức, chạy quyền có liên quan đến các quan chức, ông có hay bị nhắc nhở không?

- Chỉ có một lần khi tôi chất vấn về việc bí thư một thị xã ở Tây Ninh dính vào sai phạm đất đai nhưng sau hơn một năm chưa xử lý thì lại được đề bạt lên làm Giám đốc Sở Xây dựng, sau đó tôi nhận được một lá thư ký tên công dân Tây Ninh trách tôi chất vấn chưa đúng và nêu chuyện này ra Quốc hội là không hay.

Những vụ việc và các trường hợp chạy chức chạy việc khác thì sai phạm rõ cả rồi.

Không vì một đại biểu mà định kiến với cả tỉnh

Một đại biểu trong đoàn ĐBQH Thanh Hóa kể có lần ông đã nêu trước lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa là "nếu ai có gang mồm tôi lại thì tôi mới không nói". Thực hư chuyện này thế nào?

"Nếu có ai gang mồm tôi lại thì tôi mới không nói" (Ảnh Lê Nhung)

- Là thế này, tại một cuộc họp của đoàn ĐBQH Thanh Hóa với UBND tỉnh trước khi ra Hà Nội họp Quốc hội, có vị lãnh đạo lưu ý nhẹ nhàng là trong đoàn ta, có những đồng chí chất vấn thẳng trên diễn đàn, có vẻ không có lợi cho tỉnh. Đề nghị nên rút kinh nghiệm là phát biểu nhẹ thôi, sao cho được cả hai mặt, vừa được cho đại biểu, vừa cho tỉnh nữa.

Tôi bèn phát biểu, vị đại biểu đó chính là tôi chứ ai. Song, lâu nay các ý kiến của tôi đều mang tính chất xây dựng, được cử tri rất đồng tình.

Tôi cho rằng có lẽ đây cũng chỉ là một lo ngại của địa phương đó thôi.

Đã ở cương vị thành viên Chính phủ thì người ta phải ý thức được trách nhiệm với dân với nước, chứ không lẽ lại bị mếch lòng chỉ vì chất vấn của một đại biểu nào đó? Rồi định kiến và đối xử không tốt với cá nhân đại biểu hoặc với địa phương hay sao?

Trường hợp chất vấn chưa đúng thì có thể trao đổi với đại biểu tại Quốc hội cho rõ chứ không nên thông qua lãnh đạo tỉnh để nhắc nhở.

Đại biểu chất vấn theo quyền quy định trong luật và chỉ phản ánh tâm tư cử tri. Bộ trưởng nên nhân dịp này nắm bắt ý kiến phản ánh của dân và cảm ơn đại biểu mới phải.

Tôi tin chắc rằng không thành viên chính phủ nào cư xử như thế. Có lẽ chỉ là ý kiến cá nhân của một vài người đó thôi.

Tôi cũng biết lẽ ra nên nói nhẹ nhàng, dễ nghe cho phù hợp với văn hóa tế nhị ở ta. Nhưng, như Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Quang Bình đã nêu, đó là do khẩu khí của con hùm, vì tôi cầm tinh con hùm mà. Tôi nói thẳng quá nên người nghe cũng không được êm ái dễ chịu cho lắm.

• Lê Nhung